Türkiye’de Mavi Kart Nasıl Çıkarılır?

Bir ülkeye kanunen bağlı olan kişilere vatandaş ya da yurttaş adı verilir. Vatandaşlık, ait olduğu bireylere ilgili ülkenin yasaları çerçevesinde bazı haklar ve sorumluluklar getirir. Bu nedenle doğumla ya da sonradan olmak üzere söz konusu sıfatı resmen almak gerekir. Kişiler, çifte vatandaş olarak her iki ülkenin kanunlarından yararlanabilir. Fakat bu yönteme izin vermeyen ülkeler de bulunur. Bu durumda Türk vatandaşlığı olanlar, mavi kart alarak hukuki bağını değiştirebilir. Yazının devamında bu belgeye dair detayları açıkladık.

MAVİ KART NEDİR?

Mavi kart, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olanların başka bir ülkede yurttaşlık statüsü kazanmak için yaptığı değişiklik sonucunda verilen belgedir. Bu belgeyi alarak Türk vatandaşlığından ayrılanların hakları korunur. 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nda mavi kart sahiplerine tanınan haklara yer verilir. Bu kanuna göre mavi kart alanlar ve üçüncü dereceye kadar altsoyları, belirtilen istisnalar dışında Türk vatandaşlarına tanınan haklardan faydalanmaya devam eder.

Kanuni bağı değiştiren mavi kart, özellikle çifte vatandaşlık kabul etmeyen Avrupa ülkelerinde yaşayan ve bu konumlarda yurttaşlık statüsü kazanmak isteyenler açısından önemli bir yasal imkândır. Böylece Türk vatandaşlığından izin almak suretiyle çıkarılan kişiler, buradaki resmî işlerini bürokratik süreçlerle uğraşmadan tamamlayabilir. Türkiye’de mavi kart almak, daha pek çok avantajı beraberinde getirir.

MAVİ KARTIN SAĞLADIĞI AVANTAJLAR VE HAKLAR NELERDİR?

5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu, 28. maddesinde mavi kart sahiplerinin haklarına yer verir. Söz konusu maddenin ilk bendine göre bu belgeyi alanlar, Türk vatandaşlarına yönelik haklardan aynen yararlanmayı sürdürür. Ayrıca kişinin üçüncü dereceye kadar altsoyları; yani çocukları, torunları ve torunlarının çocukları da aynı haklardan yararlanmaya devam eder. Bu resmi karta sahip olanların faydalanabileceği haklardan bazıları şöyledir:

Yurt dışında satın alınan araçları, yerli plaka ile Türkiye’de kullanabilir.
Kamu kurum ve kuruluşlarında işçi ya da sözleşmeli personel olarak çalışabilir.
Türkiye’de avukatlık ve doktorluk gibi meslekleri yapabilir.
Yurt dışında Türk vatandaşı olarak geçirdiği süreleri borçlanarak emekli olabilir.

Öte yandan, mavi kart alanların istisna tutulduğu haklar ve sorumluluklar da bulunur. Aşağıda Türk vatandaşlığından izin almak suretiyle çıkanlara yönelik istisnaları görebilirsiniz.

Askerlik hizmeti
Seçme ve seçilme hakkı
Muafiyetle araç ya da eşya ithali
Bir kadroya dayalı ve kamu hukuku rejimine tabi olarak birincil ve devamlı kamu hizmeti görevlerinde bulunma hakkı

Bu kişilerin sosyal güvenliğe ilişkin hakları saklı tutulur. Yani bu hakların kullanımına dair herhangi bir değişiklik yapılmaz. Mavi kartlılara yönelik haklar ve istisnalar, üçüncü dereceye kadar alt soylar için de geçerlidir. Fakat bunun için alt soyların kişiyle olan bağlarının belgelenmesi gerekir.

MAVİ KARTA SAHİP OLANLAR TÜRKİYEDE NE KADAR KALABİLİR?

Mavi kartı olanların Türkiye’de kalma süresine dair bir kısıtlama yoktur. Gerekli şartların taşınması hâlinde yasal geçerliliğini koruyan bu kart, ait olduğu kişilere Türkiye’de dilediği gibi ikamet etme hakkı verir. Fakat kartın kaybolması ya da üzerinde silinme, kazınma, yırtılma nedeniyle bir değişiklik olması durumunda ilgili kurumlara yeniden başvuru yapılmalıdır. Böylelikle mavi kart ile Türkiye’de kalma süresi boyunca resmî işlemlerinizi sorun yaşamadan yapmaya devam edebilirsiniz.

BAŞVURU ŞARTLARI VE SÜREÇ: MAVİ KART NASIL ALINIR?

Türk vatandaşları, mavi kart şartlarını yerine getirdiği takdirde bu yasal imkândan yararlanabilir. Bu koşullardan ilki, Türkiye’de doğmak ya da Türk vatandaşlığı bulunan bir ebeveyne sahip olmaktır. İkinci şart ise Türk vatandaşlığından izin almak kaydıyla çıkılmasıdır. Ayrıca herhangi bir suç veya zorunlu askeri hizmet sebebiyle aranmamak, maddi ya da cezai kısıtlamaya tabi olmamak, erginlik ve ayırt etme gücü gibi koşullar da bulunur.

Mavi kart yurt dışında dış temsilcilikler; Türkiye’de ise ilçe nüfus müdürlükleri tarafından düzenlenir. Bu kartı almak için ilgili kurumlar tarafından talep edilen belgelerle beraber müracaat makamlarına başvurulur. Başvurunun yasalara uygun olması durumunda kişiye mavi kart düzenlenir ve teslim edilir. Ardından hem kişi hem de bağı kanıtlanan altsoyları mavi kartlılar kütüğüne kaydedilir.

MAVİ KART İÇİN GEREKLİ BELGELER NELERDİR?

Mavi kart başvurusu için öncelikle yazılı bir dilekçe düzenlenir. Dilekçe, kartın talep edildiğini belirtmeli ve başvuru sahibinin iki adet fotoğrafını içermelidir. Ayrıca başvuru sırasında yabancı devlet vatandaşı olunduğunu gösteren resmî makam onaylı belgeler de teslim edilmelidir. Bunlar arasında kimlik ya da pasaport yer alır.

MAVİ KART BAŞVURUSU İÇİN GEREKLİ ÜCRETLER VE HARÇLAR

Türkiye’de mavi kart başvurusu yapmak için bazı ücretler ve harçlar ödemeniz gerekir. Zira bu kart, 210 sayılı Değerli Kâğıtlar Kanunu kapsamındadır. Bu kanun gereğince söz konusu belgeyi almak isteyenlerden her yıl değişen tutarlarda değerli kâğıt bedeli tahsil edilir. 2023 yılı için mavi kart ücreti, 83 TL olarak belirlenmiştir.

MAVİ KART BAŞVURU SONUÇLARI VE İTİRAZ SÜRECİ

Gerekli şartların taşınması ve belgelerin eksiksiz teslim edilmesi hâlinde mavi kart başvurunuzun onaylanacağını söylemek mümkündür. Öte yandan; Türk vatandaşlığından izin almak suretiyle çıkan ve mavi kart alanlar, bu kanuni bağı yeniden sağlamak için başvuruda bulunabilir. Türk vatandaşlığından çıkmaya ve bu kanuni bağı tekrar kurmaya yönelik başvuruların çeşitli sebeplerle red cevabı alabildiğine rastlanır. Red kararı, idari işlem niteliğindedir ve yargı denetimine tabidir. Yani bu duruma karşı çeşitli yollarla itiraz etme hakkınız vardır.

ÇIKMA İZNİ BAŞVURUSUNUN REDDEDİLMESİ DURUMUNDA NE YAPMALI?

Mavi kart veya yeniden Türk vatandaşlığına dönme başvurusuna olumsuz yanıt alanlar, iptal davası açarak ya da idareye itiraz yoluyla hakkını arayabilir. İtiraz dilekçesi, İçişleri Bakanlığına bağlı Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğüne karşı hazırlanır. Bu kurum, itiraz dilekçesine aldığı tarihten itibaren 30 gün içinde cevap vermek zorundadır. Bahsi geçen sürede yanıt alınamayan ya da reddedilen başvurular için 60 gün içinde iptal davası açılabilir. İdare Mahkemesine doğrudan ya da itiraz yolundan sonra iptal davası açmak için müracaat edebilirsiniz.